Je ziet ze niet vaak in het Nederlandse landschap: torens die bekroond worden met een uivormige spits. Daarom oogt dit klassiek aandoende Hollandse winterschilderij, tóch ietwat exotisch. Het is geschilderd door Hermanus Johannes Veger (1910-1983), een navolger van de 19e eeuwse romanticus Kruseman.
Meer over deze Kruseman: hij was een van oorsprong Nederlandse kunstenaar die echter het grootste deel van zijn leven in Brussel doorbracht. Daar heeft hij, in eenzaamheid omdat hij tamelijk mensenschuw was, een prachtig oeuvre van winterschilderijen gemaakt. Waarmee hij, helaas pas na zijn overlijden, grote roem vergaarde.
Op veel doeken en panelen schilderde Kruseman typisch Hollandse landschappen met bevroren sloten en vaarten, waar hij echter die merkwaardige kastelen met uivormige torenspitsen aan toevoegde. Bouwwerken dus, die tamelijk ongewoon zijn in het Noorden. In België waar hij woonde en werkte, en ook in Limburg, waar ik vandaan kom, zijn die barokke torens helemaal niet zo zeldzaam.
Sterker nog, toen ik kind was, wist ik niet beter dan dat alle torens zo’n spits hadden. En ik weet zeker dat, toen ik voor het eerst in mijn leven een toren tekende, het gebouw er net zo uitgezien moet hebben als de torens van Kruseman. Met een ronde bol er bovenop.
Hoe dat kwam? Zo klein als je zelf bent, zo klein is natuurlijk ook je kosmos. Als kind dacht ik dat er van alles maar één was: één bos, één vijver, één kapelletje, één boomgaard van een boer die boos werd als je aan zijn appels kwam. En één kasteel dat we in mijn geboortestreek trouwens ‘boereslot’ noemden.
Als we buiten speelden, konden we het eeuwenoude gebouw in de verte zien liggen en ook als we met onze ouders een zondagse wandeling maakten, was het boereslot steevast onze bestemming. Want het was veruit de mooiste plek in onze omgeving.
Het was alom aanwezig, dag en nacht. Zelfs als we ’s nachts sliepen, droomden we vaak van avonturen in en rond het gebouw. En, niet onbelangrijk, het boereslot had drie torens die allemaal een uivormige torenspits hadden. Zó, en niet anders dan zo, horen torens er dus uit te zien. Dacht ik ooit.
Voel ik me daarom zo ‘thuis’ bij dit schilderij?
Lees hier meer over de kunstenaar Herman Veger