Dit schilderij dateert uit 1869 en is gemaakt door de Belgische kunstenaar Alexis de Leeuw. De kwaliteit van zijn werken wordt in heel Europa hoog aangeslagen. Helaas is er over zijn leven weinig bekend, er is in het kunstwereldje zelfs verwarring over zijn geboortedatum. Menigeen neemt aan dat Alexis de Leeuw in 1848 geboren is. Slechts een enkele website vermeldt 1822 als geboortedatum, een geboortejaar dat mij aannemelijker lijkt. Waarom?
Een nogal overtuigende bewijs dat zijn geboortejaar niet 1848 kan zijn, heb ik gevonden in het Britse kunsttijdschrift ‘Athenaeum’ uit 1859. Hierin vinden we een advertentie van ‘Grange Court, private school for the Sons of gentlemen’, waarin deze dure kostschool zich profileert met de namen van vooraanstaande docenten. Wie wordt bovenin de advertentie genoemd als de ‘French and Drawing Master’?
Juist, Alexis de Leeuw. Het is uiteraard uitgesloten dat De Leeuw deze functie aan een prestigieuze Britse kostschool uitoefende op 11-jarige leeftijd. De man kan dus niet in 1848 ter wereld zijn gekomen.
Wat weten we nog meer over deze schilder? In ieder geval dat hij een groot deel van zijn arbeidzaam bestaan leidde in Engeland, waar hij in 1860 exposeerde in de prestigieuze ‘Royal Academy’, het ‘British Institute of Art’, de ‘Royal Hibernian Academy’ en talrijke galerieën aan de ‘Suffolk Street’. Van hem is bekend dat hij, behalve romantische winterschilderijen, ook realistische dierportretten maakte, vooral van paarden. Zijn werken waren met name geliefd in Engeland, waar zijn wintertaferelen nog steeds gebruikt worden als kerstkaarten.
Dat is niet zo verwonderlijk, want hij beeldt vooral mensen af die zichtbaar genieten van de winter. Ook dit, op het eerste gezicht ‘Hollandse’ ijstafereel, verraadt De Leeuws Vlaamse komaf. Want anders dan bij veel ‘Hollandse’ schilders, die vooral wazige en nietige figuren op een onmetelijk ijslandschap onder een dreigende hemel schilderen, toont de Vlaming Alexis de Leeuw ons de gezichten en zelfs de gezichtsuitdrukkingen van de schaatsers. Hij wil mensen in een landschap afbeelden en niet, zoals Hollandse schilders, landschappen met nietige mensjes.
Anders dan zijn kunstbroeders uit het Noorden, schildert De Leeuw een natuur die mensen omarmt en niet overweldigt.
De jonge man, rechts in beeld, oogt onverholen enthousiast. Het kind, dat tegen de moeder op de slee aangedrukt zit, kijkt vol ontzag naar wat er om hem heen gebeurt. Of is hij bang voor de jonge man met de stok en begrijpt hij niet dat de schaatser hiermee zijn evenwicht bewaart? Ook is de stok, met een haak aan het uiteinde, van levensbelang als de schaatser in een wak tuimelt. Dankzij de haak kan hij zich dan optrekken.
De vrouw in de slee, zo lijkt het, laat het zich allemaal welgevallen. Terwijl haar jonge man de slee voortduwt, toont zij een minzame glimlach. Zij beschermt het kind, haar man beschermt zijn gezinnetje en de hond waakt over het geheel.
Het tafereel ademt een en al geborgenheid.
De werken van Alexis de Leeuw zijn nu te vinden in Brugse musea en in het Musee d’Orsay in Parijs.