Dit schilderij, in het begin van de 20ste eeuw door H. Zeilmaker (1888-1965) gemaakt, is in veel opzichten een eerbetoon aan de schilders van de 19e eeuwse ijsgezichten. Alle elementen van een oer-Hollands winterlandschap zien we op dit kunstwerk terug.
Neem nou de lage horizon. Conform de tradities van de ‘Hollandse School’ wordt ook op dit schilderij tweederde van het doek in beslag genomen door een grootse wolkenhemel. Het donkere ijs op de voorgrond, met daarop her en der verspreid een paar doorschijnende ijsblokken, hoort eveneens bij het vertrouwde beeld van een Hollands ijsgezicht. Dat geldt ook voor de in de verte zwoegende een schaatsers. Achter hun is, aan de overkant van het water, een besneeuwde kerktoren te zien. De twee mannen, die op de voorgrond een grote slede met daarop hun handelswaar voortduwen, zijn iconisch. Die zien we op veel 19e eeuwse werken voorbijkomen.
Uiteraard mag een koek-en-zopie tent op een klassiek ijsgezicht niet ontbreken. En inderdaad, zien we rechts dat een groepje mensen zich opwarmt bij zo’n typisch Hollandse uitspanning. De grote, vastgevroren boot die op beter weer wacht, behoort ook tot het vertrouwde beeld van het genre en dat geldt ook voor de knotwilgen die moedig de elementen trotseren.
De ijzige kou is haast voelbaar. En er is, zo te zien, nog guurder weer in aantocht, getuige de donkere wolken die zich rechtsboven samenpakken.
Het schilderij van Zeilmaker lijkt met name een ode aan een een drietal befaamde 19e eeuwse landschapschilders. Het duistere wolkendek dat van rechts opkomt, doet denken aan de schilderijen van Johannes Franciscus Hoppenbrouwers (1819-1866). Een aanzwellende wolkenmassa, was immers zijn handelsmerk.
Het sterke contrast tussen licht en duisternis, is wellicht een knipoog naar een andere winterschilder, Charles Leickert (1816-1907). Leickert was immers de absolute meester van het contrastrijke winterlandschap.
De vervallen molen aan de rechterzijde en het tweetal mensen dat op de voorgrond de slede voortduwt, is rechtstreeks ontleend aan het befaamde schilderij ‘de oude molen in de winter’ van Wijnand Nuyen (1813-1839). Deze vroeggestorven en talentvolle kunstenaar maakte dat schilderij in 1838.
Zeilmaker, van wie maar een paar schilderijen in omloop zijn, was duidelijk een vakman die met dit schilderij een prachtige compilatie gemaakt heeft. Feitelijk toont hij ons een vroeg-19e eeuws Hollands landschap, toen Nederland in een diepe crisis gewikkeld was. Zeilmaker weet die sfeer goed te verbeelden. Kijk maar eens naar de staat van onderhoud van de afgebeelde gebouwen. De molen is vervallen, de stadsmuren brokkelen af en de toren rechts is niet afgebouwd.
Helaas is over ‘H. Zeilmaker’, de schilder van dit kunstwerk, weinig bekend. We weten enkel zijn geboorte- en sterfdatum. En dat hij ooit een (groot) schilderij van de binnenhaven van Dordrecht heeft gemaakt, een schilderij van 2 bij 1,35 meter dat in De Telegraaf (in 1989) voor een bedrag van 8.000 gulden werd aangeboden. Over Dordrecht gesproken: wellicht leefde en werkte Zeilmaker in Dordrecht. Want als we goed naar het hier afgebeelde werk kijken, zien we dat de onvoltooide toren rechts verrassend veel lijkt op die van Dordrecht.
We zijn hem dus op het spoor…..