Koukleumende schaatsers op het ijs, een juweeltje van een aquarel. Minuscuul, want het werkje meet maar 6 bij 12 cm.
Iemand die op zo’n klein stukje papier zo veel kan uitbeelden moet een meester in zijn vak zijn. Dat was Jacobus van der Stok (1794-1864) absoluut.
Hij was ook plagerig, waarmee hij het nageslacht, en dan met name kunstkenners en antiquairs, veel hoofdbrekens bezorgde. Wat deed hij? Af en toe, in een speelse bui, had hij de gewoonte om zijn handtekening ergens op het schilderij te verstoppen. Of signeerde hij zijn werk ondersteboven of in dezelfde kleur als de achtergrond.
Veel van zijn schilderijen zijn daardoor amper te onderscheiden van die van de zeer gewilde grootmeester van de winterlandschappen, Schelfhout. Een ‘Schelfhout‘ levert aanzienlijk meer op, dus menig kunstkoper was zwaar teleurgesteld als een schilderij ‘maar’ een Van der Stok bleek te zijn.
Tot ver na zijn dood verweet men Van der Stok zelfs dat hij doelbewust de verwarring had veroorzaakt door Schelfhout doelbewust te kopiëren. Inmiddels weet men beter en is men ervan overtuigd dat veel van Van der Stoks werken in originaliteit niet onderdoen voor die van de Schelfhout. De gelijkenis tussen de werken van beide meesters komt niet omdat Van der Stok ‘de grote Schelfhout’ kopieerde, maar omdat beiden kennelijk door dezelfde Zeitgeist én een groot talent geïnspireerd werden.
Hoe zou deze miniatuur aquarel eruit zien als er een heus schilderij van gemaakt was? Ik heb een poging gedaan.
